شیشه‌های دوجداره به‌عنوان یکی از مؤثرترین راه‌حل‌های عایق‌بندی حرارتی و صوتی، در بسیاری از ساختمان‌های مدرن استفاده می‌شوند. این شیشه‌ها به بهبود مصرف انرژی و کاهش آلودگی صوتی کمک می‌کنند. با این حال، یکی از مشکلات رایجی که ممکن است برای این نوع شیشه‌ها رخ دهد، “بخار گرفتن” یا همان عرق کردن شیشه است. دیدن قطرات ریز آب یا مه گرفتگی درون شیشه‌های دوجداره، می‌تواند برای بسیاری از افراد نگران‌کننده باشد؛ چرا که علاوه بر تأثیر منفی بر زیبایی ظاهری، ممکن است نشانه‌ای از وجود یک مشکل جدی‌تر در ساختار شیشه یا شرایط محیطی باشد. علت بخار گرفتن شیشه دوجداره چیست؟

بخار گرفتن شیشه دوجداره معمولاً به دلیل اختلاف دما، نفوذ رطوبت یا نقص در آب‌بندی رخ می‌دهد. اگرچه این مشکل در نگاه اول ساده به نظر می‌رسد، اما در برخی موارد می‌تواند به کاهش عمر مفید شیشه و افزایش هزینه‌های تعمیر یا تعویض منجر شود. برای جلوگیری از این اتفاق، ابتدا باید دلایل اصلی آن را بشناسیم.

دلیل بخار گرفتن شیشه دوجداره چیست؟

بخار گرفتن شیشه دوجداره معمولاً به دلیل پدیده چگالش (تراکم رطوبت) اتفاق می‌افتد. این پدیده زمانی رخ می‌دهد که هوای مرطوب با سطحی که دمای آن کمتر از نقطه شبنم است، تماس پیدا کند. در شیشه‌های دوجداره، اگر اختلاف دمایی زیادی بین فضای داخلی و بیرونی ساختمان وجود داشته باشد، سطح داخلی شیشه سردتر می‌شود. در نتیجه، رطوبت موجود در هوای داخل ساختمان به شکل قطرات ریز آب یا مه روی سطح شیشه ظاهر می‌شود و شفافیت آن را کاهش می‌دهد.

علاوه بر اختلاف دما، نشتی درزگیرهای شیشه دوجداره نیز می‌تواند باعث ایجاد بخار در فضای بین دو لایه شیشه شود. در چنین مواردی، رطوبت به فضای میان شیشه‌ها نفوذ کرده و چون فضای داخلی شیشه کاملاً بسته است، امکان خروج رطوبت وجود ندارد. در نتیجه، بخار یا مه به‌صورت دائمی درون شیشه باقی می‌ماند. از طرفی، رطوبت بیش از حد در داخل محیط (ناشی از شست‌وشو، پخت‌وپز یا عدم تهویه مناسب) نیز می‌تواند دلیل دیگری برای بخار گرفتن شیشه دوجداره باشد.

برای جلوگیری از این مشکل، می‌توان اقداماتی مانند کنترل رطوبت داخلی ساختمان، اطمینان از آب‌بندی مناسب درزهای شیشه و استفاده از شیشه‌های دوجداره با گاز آرگون یا کریپتون را در نظر گرفت.

انواع بخار گرفتن شیشه دوجداره

بخار گرفتن شیشه‌های دوجداره ممکن است در سه بخش سطح خارجی، سطح داخلی و فضای بین دو شیشه رخ دهد که هر کدام دلایل و ویژگی‌های خاص خود را دارند. در ادامه به بررسی دقیق این موارد می‌پردازیم:

بخار روی سطح بیرونی شیشه دوجداره

این نوع بخار زمانی به‌وجود می‌آید که دمای سطح خارجی شیشه کمتر از نقطه شبنم هوای بیرون باشد. در این شرایط، رطوبت موجود در هوای مرطوب بیرون، به صورت بخار یا شبنم روی سطح شیشه متراکم می‌شود. این اتفاق کاملاً طبیعی است و معمولاً در فصولی که رطوبت هوا بالاست (مانند بهار و پاییز) یا اختلاف دمای داخل و خارج ساختمان زیاد است، رخ می‌دهد. این نوع بخار نشانه نقص در شیشه یا پنجره نیست، بلکه نشان‌دهنده عملکرد صحیح شیشه دوجداره به‌عنوان یک عایق حرارتی است. مشابه این حالت را می‌توان در بطری‌های نوشیدنی سرد که در محیط گرم قرار می‌گیرند، مشاهده کرد.

بخار در فضای بین دو شیشه دوجداره

بخار گرفتن فضای بین دو شیشه یکی از رایج‌ترین مشکلات شیشه‌های دوجداره است و معمولاً به‌دلیل آب‌بندی نامناسب یا خرابی درزگیرها رخ می‌دهد. در این شرایط، رطوبت هوا به فضای خلأ یا گاز بی‌اثر (مانند آرگون) که بین دو لایه شیشه قرار دارد، نفوذ می‌کند و به دلیل نبود امکان تهویه، رطوبت در آنجا محبوس می‌شود. این مشکل به‌مرور زمان، باعث ایجاد بخار دائمی بین دو شیشه می‌شود. برخلاف بخار روی سطوح بیرونی، این نوع بخار به‌راحتی از بین نمی‌رود و معمولاً نیاز به تعویض شیشه دوجداره یا رفع نقص درزگیری دارد. برای جلوگیری از این مشکل، در شیشه‌های استاندارد از رطوبت‌گیرهای مخصوص در قاب پنجره استفاده می‌شود که در اولین مراحل بخارگیری عمل می‌کنند. اما اگر این سیستم هم پاسخگو نباشد، باید به‌دنبال راهکارهای تخصصی بود.

بخار روی سطح داخلی شیشه دوجداره

بخار گرفتن سطح داخلی شیشه، که به سمت داخل خانه قرار دارد، به‌دلیل چگالش ناشی از برخورد هوای مرطوب داخل ساختمان با سطح سرد شیشه رخ می‌دهد. این پدیده معمولاً در فصل‌های سرد سال دیده می‌شود، زمانی‌که هوای داخل خانه گرم و مرطوب و سطح شیشه‌ها سردتر از دمای داخل است. رطوبت موجود در هوای اتاق، به قطرات ریز آب تبدیل می‌شود و به‌صورت بخار روی شیشه ظاهر می‌شود. عدم تهویه مناسب و رطوبت بیش از حد محیط، مانند بخار حاصل از پخت‌وپز، شستشو یا رطوبت گیاهان آپارتمانی، این مشکل را تشدید می‌کند. راهکار این مشکل، استفاده از سیستم‌های تهویه مناسب و کاهش سطح رطوبت داخلی خانه است.

چگونه بخار پنجره دوجداره را از بین ببریم؟

بخار گرفتن شیشه‌های دوجداره، به‌ویژه در فضای بین دو شیشه، از مشکلات رایجی است که علاوه بر کاهش دید و زیبایی، نشانه‌ای از نقص در سیستم عایق‌بندی پنجره نیز محسوب می‌شود. خوشبختانه برای رفع این مشکل، راهکارهای مختلفی وجود دارد که بسته به نوع و شدت بخار، می‌توان از آنها استفاده کرد. در ادامه به معرفی بهترین روش‌های از بین بردن بخار شیشه دوجداره می‌پردازیم:

تعویض شیشه دوجداره

اگر بخار در فضای بین دو شیشه ظاهر شود، نشان‌دهنده این است که درزگیرهای شیشه آسیب دیده‌اند و رطوبت به داخل فضای عایق‌دار شیشه نفوذ کرده است. در این شرایط، مؤثرترین و ماندگارترین راه‌حل، تعویض کامل شیشه دوجداره است. تعویض شیشه باید توسط تیم‌های تخصصی و حرفه‌ای انجام شود تا درزگیری به درستی صورت گیرد و از تکرار این مشکل جلوگیری شود. این روش به‌خصوص زمانی توصیه می‌شود که بخار به شکل مداوم بین شیشه‌ها ایجاد شود و با روش‌های دیگر قابل حذف نباشد.

تعویض قاب

گاهی اوقات مشکل بخار گرفتن شیشه دوجداره نه از شیشه، بلکه از قاب نشأت می‌گیرد. اگر درزهای قاب شیشه ترک خورده یا به مرور زمان فرسوده شده باشد، رطوبت به‌آرامی وارد فضای بین شیشه‌ها شده و باعث ایجاد بخار می‌شود. در چنین شرایطی، تعویض قاب پنجره یا رفع نقص درزگیری قاب راه‌حل مناسبی خواهد بود. این روش علاوه بر رفع بخار، باعث بهبود عملکرد عایق‌بندی حرارتی و صوتی پنجره‌ها نیز می‌شود.

ایجاد سوراخ در پنجره

یکی از روش‌های موقت برای رفع بخار در فضای بین شیشه‌ها، ایجاد سوراخ‌های کوچک در قاب یا خود شیشه است. با این کار، رطوبت و بخار به‌صورت تدریجی خارج می‌شوند. اما باید توجه داشت که این روش چندان توصیه نمی‌شود؛ زیرا تمامیت و یکپارچگی پنجره دوجداره از بین می‌رود و ممکن است در آینده باعث ورود گردوغبار و آلودگی‌های محیطی به داخل فضای شیشه شود. از این روش تنها در موارد اضطراری استفاده می‌شود و بهتر است قبل از اقدام، مشاوره تخصصی دریافت کنید.

استفاده از محلول مه‌ خشک‌کن

یکی از راهکارهای سریع و ساده برای از بین بردن بخار شیشه دوجداره، استفاده از محلول‌های مه‌خشک‌کن است. این محلول‌ها به‌طور خاص برای جذب رطوبت طراحی شده‌اند و به‌صورت اسپری روی شیشه اعمال می‌شوند. پس از اسپری کردن، محلول شروع به جذب رطوبت و خشک کردن فضای بین شیشه‌ها می‌کند. استفاده از این محلول نیاز به دقت دارد و بهتر است طبق دستورالعمل سازنده عمل کنید تا به نتیجه مطلوب برسید. این روش برای مواردی که بخار به‌صورت محدود ایجاد شده است، مفید خواهد بود.

بهبود تهویه محیط داخلی

اگر بخار روی سطح داخلی شیشه‌های دوجداره تشکیل شود، مشکل از رطوبت بالای هوای داخل خانه است. در این حالت، هوای مرطوب ناشی از پخت‌وپز، شست‌وشو یا استفاده از دستگاه‌های بخارساز به شیشه‌های سرد برخورد کرده و باعث ایجاد بخار می‌شود. راه‌حل این مشکل، بهبود تهویه محیط با استفاده از سیستم‌های تهویه مطبوع، باز کردن قاب شیشه در زمان‌های خاص و کاهش رطوبت داخل خانه است. همچنین استفاده از رطوبت‌گیرهای خانگی به کاهش بخار روی سطح داخلی شیشه کمک می‌کند.

مهمترین علت بخار کردن شیشه دوجداره

علت اصلی بخار گرفتن این شیشه‌ها چیست؟ برای پاسخ به این سؤال، لازم است نگاهی دقیق‌تر به ساختار شیشه‌های دوجداره داشته باشیم.

در فضای بین دو لایه شیشه، گازی به نام آرگون تزریق می‌شود. این گاز به دلیل خاصیت عایق حرارتی خود، نقش مهمی در کاهش انتقال حرارت و جلوگیری از چگالش (تبدیل بخار به مایع) ایفا می‌کند. حال اگر به هر دلیلی این گاز از فضای بین دو شیشه تخلیه شود، فضای خالی ایجاد شده توسط هوای معمولی که رطوبت دارد، پر می‌شود. این رطوبت به‌مرور زمان به بخار تبدیل شده و به‌صورت مه یا قطرات آب کوچک روی سطح داخلی شیشه دیده می‌شود. از همین رو، نشت یا تخلیه گاز آرگون را می‌توان مهم‌ترین دلیل بخار گرفتن شیشه‌های دوجداره دانست.

علاوه بر تخلیه گاز آرگون، عوامل دیگری نیز می‌توانند باعث بروز این مشکل شوند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین این عوامل اشاره می‌کنیم:

ضعف در آب‌بندی و درزگیری

یکی از دلایل مهم بخار گرفتن شیشه دوجداره، آب‌بندی نامناسب درزهای شیشه است. درزهای اطراف شیشه باید به‌خوبی توسط چسب بوتیل و مواد درزگیر باکیفیت عایق‌بندی شوند. اگر این درزها به‌درستی درزگیری نشده باشند یا به‌مرور زمان دچار ترک یا فرسودگی شوند، هوا و رطوبت به‌راحتی به فضای بین شیشه‌ها نفوذ می‌کند و باعث ایجاد بخار درون آن‌ها می‌شود.

کیفیت پایین شیشه یا فرآیند تولید غیراستاندارد

شیشه‌های دوجداره‌ای که با کیفیت پایین یا غیراستاندارد تولید می‌شوند، بیشتر مستعد بخار گرفتن هستند. استفاده از مواد اولیه نامرغوب، عدم رعایت استانداردهای تولید و استفاده از چسب‌های بی‌کیفیت باعث می‌شود که به‌مرور زمان گاز آرگون تخلیه شود یا رطوبت وارد فضای بین شیشه‌ها گردد.

قدمت و عمر طولانی پنجره

مانند هر محصول دیگری، پنجره‌های دوجداره نیز طول عمر مشخصی دارند. با گذشت زمان و با توجه به تغییرات دما، رطوبت، انبساط و انقباض مداوم، عایق‌بندی و درزهای شیشه ممکن است آسیب ببینند. به‌طور معمول، پس از ۱۰ سال، احتمال بروز بخار بین شیشه‌های دوجداره افزایش می‌یابد. از این‌رو، توصیه می‌شود پس از گذشت این مدت، وضعیت شیشه‌های دوجداره را بررسی و در صورت لزوم، آن‌ها را تعمیر یا تعویض کنید.

لب‌پر شدن یا آسیب‌دیدگی شیشه در زمان نصب

یکی دیگر از عوامل کمتر شناخته‌شده، لب‌پر شدن شیشه در زمان نصب است. این مشکل معمولا به دلیل نصب غیراصولی یا بی‌دقتی تکنسین‌های نصب اتفاق می‌افتد. لب‌پر شدن هرچند ممکن است در نگاه اول جزئی به نظر برسد، اما همین نقص کوچک می‌تواند باعث نشت گاز آرگون یا ورود رطوبت به فضای بین شیشه‌ها شود. به همین دلیل، توصیه می‌شود در زمان نصب پنجره‌های دوجداره از نصاب‌های حرفه‌ای و مجرب کمک بگیرید.

استفاده بیش‌ازحد یا فشار زیاد به پنجره

استفاده مداوم و باز و بسته کردن مکرر پنجره‌ها نیز ممکن است به فرسودگی درزگیرهای پنجره منجر شود. فشار بیش‌ازحد به قاب پنجره یا باز و بسته کردن مکرر آن با شدت بالا ممکن است باعث از بین رفتن عایق‌ها و مواد درزگیر شود. این امر به‌مرور زمان باعث می‌شود که رطوبت وارد فضای بین شیشه‌ها شود و مشکل بخار گرفتگی رخ دهد.

کلام آخر

بخار گرفتن شیشه‌های دوجداره نه‌تنها از زیبایی و شفافیت آن‌ها می‌کاهد، بلکه نشان‌دهنده نقص در عایق‌بندی یا تخلیه گاز آرگون است. با رعایت استانداردهای نصب، استفاده از مواد باکیفیت و نگهداری اصولی، می‌توان از این مشکل جلوگیری کرد و طول عمر شیشه‌های دوجداره را به‌طور قابل‌توجهی افزایش داد.